Khuraafaad jabiyeyaasha: Xuquuqda Dhallinyarada

Ha rumaysan wax walba oo aad maqashid! Mashruucayaga Sharciga Dhallinyaradu wuxuu ka jawaabaa boqollaal su’aalood oo ka yimaada carruurta doonaysa in ay ogaadaan sida sharcigu u saameeyo noloshooda. Halkaan waxaa ah dhowr wax oo aan MARNABA RUN AHAYN! Qareen la hadal si aad u heshid macluumaad sax ah.

KHALAD! Haddaad ka yar tahay 18, ilmana aad dhashid, wali waxaad ku jirtaa da’yarta. Wali waa in aad raacdid xeerarka ay sameeyaan waalidkaa ama ilaaliyahaaga sharciga ah. Xaq waxaad u leedahay go’aan ka gaaridda ilmahaaga, waalidkaana waxay xaq u leeyihiin in ay adiga go’aan kaa gaaraan. Ma aha in aadan xoroobayn oo kali ah, ee hadda waxaa ku saaran mas’uuliyado dheeraad ah oo waalidnimo. Tusaale: Haddii aad guriga ka tagtid oggolaasho la’aan, waxaa lagaa soo qaadi karaa in aad baxsade tahay, ayadoo hay’adda dhowrista carrurtu ay su’aal ka keenayaan habboonaanta waalidnimadaada.

KHALAD! Minnesota dhexdeeda, da’da qaangaarku (marka lagaa soo qaadi karo qof weyn) waa 18. Haddii aad ka yar tahay 18, kama guuri kartid guriga illaa haddii:

• Waalidkaa oggolaadaan
• Aad ciidammada gashid
• Ay maxkamadi kuu oggolaato in aad iskaa u noolaatid

KHALAD! Waalidku waxay adeegsan karaan “edbin jirka ah oo macquul ah ama khafiif ah” ayadoo aan keenayn dhaawac.Waalidku ma samayn karo tuurid, haraatin, gubid, qaniinyo, ama gacan duuban in uu ku dhufto ilmaha. Waalidku waxay samayn karaan oo fulin karaan xeerar macquul ah. Haddii edbin gacanqaad ahi ay dhaafto in “macquul ah iyo dhexdhexaadka” ah waalidkaa dhib ayaa ugu imaan kara Hay’adda Adeegyadda Ilaalinta Ilmaha [Child Protective Services (CPS)] haddii hay’adda CPS ay go’aamiso tacadi geysi inuu dhacay.   

KHALAD! Rikoorka dambiga-da’yartu siyaalo badan ayuu saamayn xun kuugu samayn karaa. Tusaalooyinkaan baa ka mid ah:

• Xaaladaha qaarkood ayaa rikoorkaaga la siin karaa iskoolkaaga, maxkamado, iyo meelo kaleba

• Haddii aad gashid dambi adigoo qaangaar ah, dambiyadii aad gashay markaad da’yarta ahayd ayaa loo adeegsan karaa in lagugu kordhiyo xarigga lagugu xukumo

•  Haddii aadan ahayn muwaadin Maraykan, rikoorka dambiga-da’yartu wuxuu khatar kuu galinkaraa in lagu tarxiilo

• Ficillada qaarkood haddii lagugu xukumo waxaa lagaa rabaa in aad is qortid in aad tahay dambiile jinsi ama galmo

• Meel aad shaqo ka rabtay ayaa laga yaabaa in ay helaan rikoorkaaga ayagoo ku waydiisanaya in aad u saxiixdid warqadda siidaynta, ama shaqada aad dalbanaysid ayaa u baahan in dib-u-baaris lagugu sameeyo. Dambiyadaadii-da’yarta rikoorkoodii baa soo baxaya, markaas waxaa dhici karta in aan shaqada lagu siin.

KHALAD! Haddii aad ku noolaatid meel guriga waalidkaa ka baxsan, waxaa lagaa soo qaadi karaa in aad tahay hoylaawe (homeless). Waa in laguu oggolaado in aad dhigatid:

• Iskool aad dhigatid kii u dambeeyey, ama
• Iskoolka lagugu qoro ayadoo la eegayo cinwaanka ku meelgaarka ah oo hadda aad ku sugan yahay.

Xaafad walba waxay leedahay xiriiriyaha ardada hoyla’aanta ah oo shaqadiisu tahay in uu kaa caawino isku qoridda iskoolka. Waxaa laga yaabaa in aad isu aragtid in aadan ahayn hoylaawe maadaama aad degaan haysatid. Laakiin haddii aadan la degganayn waalid ama ilaaliye sharci ah oo aad dhib kala kulantid is qoridda iskoolka, la xiriir xiriiriyaha si uu kuu caawino.

KHALAD! Mararka qaar, booliska ama salkaalka asluubta ayaa iskoolka siin kara rikoorka dambiga-da’yarta. Tani way dhici kartaa xataa haddii dambiga-da’yartaasu ahaa mid aad ku gashay meel ka baxsan iskoolka ama kulammada iskoolka. Waxaad wajihi kartaa hakin ama cayrin ka dhalatay ficillo aad ku samaysay meel ka baxsan hantida iskoolka, kulammadiisa, ama baabuurtiisa haddii dhaqankaagu “ carqalad ku yahay habsocodka iskoolka” ama handadayo ardada ama shaqaalaha.

KHALAD! Macluumaadka la soo dhigo faysbuuggu si fudud ayuu booliska ama maamulka iskoolka gacanta ugu geli karaa. Waxaa dhacday in arday laga hakiyey iskoolkii ama laga mamnuucay cayaaraha dugsiga sare waayo qof baa helay sawirradooda ayagoo khamro cabbaya ama daroogo isticmaalay. Sawirrada khamro cabbida, ka hadalka hubka, ka hadalka waxyeellayn qof kale, ama farriimo xoogsheegasho ama khashkhashaya ardada kale waxaa lagugu gayn karaa xafiiska maamulaha!

Waxyaalaha la soo dhigo faysbuuggu  waxay kale oo dhibaatayn karaan shaqada ama saaxiibtinimada. Internetku xusuus dheer bay leedahay, haddaba ka taxaddar waxa aad soo dhigaysid.

KHALAD! Waa run in Minnesota aysan lahay qaynuun qeexaya xoraynta ama laga helo marin lagu noqdo xor. Hase yeeshee maxkamadaha Minnesota way aqoonsan yihiin in ay jirto xorayn. Ilmaha waxaa laga soo qaadi karaa xor haddii waalidku aqbalo in ilmuhu si madaxbannaan u noolaan karo. Ilmuhu waa in uu haystaa qorshe uu ka mid yahay meel uu ku noolaado iyi siduu biilasha u bixin lahaa. Carruurta qaar baa waydiista xornimo ayaga oo waxa dhab ahaan ay doonayaan ay tahay in ay ka baxsadaan waxyeellada waalidkood. Haddii aad is leedahay iskaa waad u noolaan kartaa, waalidkaana raalli ka yihiin go’aankaas, ama aadan dareemayn amni waalidkaa markaad la joogtid oo aad doonaysid caawinaad si aad u fahamtid waddooyinka kuu furan, wac Mashruuca Sharciga Dhallinyarada si aad talo uga heshid waxa aad sharciyan samayn kartid. Eeg warqaddayada xoga aruursan ee Xoroobid.

KHALAD! Carruurtu waa ay leeyihiin xuquuq, dhowr ka mid ahina waa:

Carruurtu waxay xaq u leeyihiin in ay:

• Ka ammaan helaan waxyeellada
• Ay heli karaan waxbarasho habboon
• Helaan in Maxkamadda Da’yarta loo soo bandhigo aragtidooda la xiriirta arrimo ayaga khuseeya oo ah danbiga-da’yarta ama dhowridda carruurta
• Ka ammaan helaan xoogsheegashada
• La xiriiraan walaalahood iyo xubnaha qoyska intooda kale markii la geeyo meel guriga ka baxsan

Wac Mashruuca Sharciga Dhallinyarada (612)332-1441