Su’aalaha Ku Saabsan Dhaxalka

Geeridaada ka dib, “dhaxalkaaga” waa in la maareeyaa. Dhaxalku waa lacagta iyo hantida aad leedahay iyo deynta lagugu leeyahay.Haddii hantida dhaxalkaaga ahí ay ka badan tahay $75,000 ama haddii aad leedahay guri maxkamada dhaxalka in la aado waa lama huraan. Waa lama huraan xataa haddii aad leedahay dardaaran. Lacagta hawlgabka ama hanti kale oo aad ku qortay qof kale oo manfacle ahi inuu helo kuma jiraan xadka cadadka $75,000 ka ah. Dhaxal helahu waa qof aad ku magacowday lacag akoon ku jirta ama hanti maguurta ah inuu helo hantidaa kolka aad geeriyooto. Hantida ma guurtada ah macnaheedu waa dhulka dhisan iyo dhulka banaan. Haddii hantida ma guurtada ah uu magacaaga kaliya ku qoran yahay aana manfacleyaal lagu qorin diiwaanada dowladda, kolkaa maxkamad dhaxal in la tago waa lama huraan.  

Maxkamadda dhageysata dhaxalka ayaa magacawda “qof wakiilka ah” si u maareeyo dhaxalka. Waxa aad ku magacaabi kartaa dhaxalka Qof Wakiil Kaa Ah, laakiin waa in ay weli maxkamaddu ogolaataa. Wakiilka shakhsiyanka ah waxaa marmarka qaarkood loogu yeeraa fuliye.

Maxkamadda dhaxalka waxaa kale oo loo adeegsadaa marka uu muran ku dhex jiro qoyska oo ku saabsan dardaaranka ama loo baahdo amarka qaali si hantida loo qeybiyo.

Haddii aad tahay mulkiilaha kaligii leh hanti ma guuro ah kolka aad geeriyooto, aadana ka xareyn Wareejinta Mulkiyadda Hantida Geerida ka dib [Transfer on Death Deed (TODD)] maxkamadda degmadda, maxkamada dhaxalka ayaa loo baahan doonaa kolkaa. Xataa haddii hantidaadda qiimaheedu uu ka yar yahay $75,000. Wakiilka shaqsiyanka ahi waxa ku qoraa hantidda dhaxal sugayaashaada ama waxa uu gadaa hantidda ka dibna qaybiyaa lacagta soo baxda.   

Eeg xogta aruursan ee Wareejinta Hantida Geerida Ka Dib.

'Ka maarmida maxkamada dhaxalka’ macnaheedu waa dhaxal sugayaashaada khasab kuma aha inay tagaan maxkamada dhaxalka si loogu soo wareejiyo iyaga hantidaada. Tusaale ahaan, Haddii aad wada jir u wada leedihiin akoon bangi qof kale, ama aad ula la leedahay dhul qof kale si “wadaag ah oo kale.” Kolka aad dhimato, qofkaa ayaa markiiba iska yeelanaya akoonkaa ama dhulka. Wax amar maxkamadeed ah looma baahanayo, kolkaa aadidii maxkamada dhaxalka waa laga maarmayaa. Qaar ka mid ah xoolo meel dhigidaha, hadiyadaha la sameeyey ka hor geerida iyo caymiska noloshada ayaa dhamaantooda ah jidadka lagaga maarmi karo maxkamada dhaxalka. Waxaad sidoo kale magacaabi kartaa manfaclayaal hantidaada la ‘Siinayo Kolka Geerida (POD)’ sida akoonada bangiyada ama maalgelino kale. Kolkaa hantidaada waxaa markiiba qaadanaya manfaclayaashaa la’aanta maxkamad dhaxal. Kala hadal bangigaaga u magacaabida manfaclayaal (POD) akoonada bangigaaga.    

Manfaclayaal waa loo magacaabi karaa hantida ma guurtada ah iyagana. Jid looga maaro maxkmada dhaxalka inay gasho hantida ma guurtada ah waa in si quman loo saxiixo lagana diiwaan geliyo Wareejinta Mulkiga Hantida Geerida ka hor. Helaha (TODD) Hantidaada Geerida ka dibna waxa uu noqon manfaclahaaga. Waxaana la siin mulkiga hantida geeridaada ka dib kolkaa maxkamada dhaxalka looma baahanayo inay wareejiso hantida ma guurtada ah.  Eeg xogta aruursan ee Wareejinta Hantida Geerida Ka Dib.

Ma aha sida ugu wanaagsan ee looga maarmo maxkamadda dhaxalka. Maxkamadaha dhaxalka laguma bixiyo wax lacag ah mana qaataan muddo dheer haddii aysan aheyn hanti fara badan iyo arrimo adag, ama dadka dhaxalka leh aanay isku qabqabsan. Mararka qaarkood maxkamadda oo laga dheeraado waxa ay keentaa dhibaato badan.

Dardaaran wanaagsan waxa uu ka hortagaa dagaal la isku qabsado hantida maxkamadda dhaxalka.

Dardaaran aad qorto markasta kagama maarmi kartid maxkamadda dhaxalka. Waxa ay ku xiran tahay nooca hantida aad leedahay, imisa ayaa qiimaheedu yahay, haddii aad kaligaa mulkiyadda leedahay ama qof kale kula wadaago iyo cidda aad dooneyso in aad siiso. Sidda kor lagu sharxay, hadii aad leedahay hanti ma guurto ah (la’aanta TODD) ama ay hantidaaddu ka badan $75,000 (la’aanta POD), lahaanshaha dardaaranku ma bedeli doonto xaqiiqda ah in dhaxalkaagu uu wali u baahnaan doono maxkamada dhaxalada inay gasho.

Haddii ay qoysku aanay ku raacsaneyn dardaaranka, sida loo maamulay dhaxalka, waxa ay ka hor iman karaan dardaaranka ka dibna Maxkamadda Dhaxalka ayaa go’aan ka gaarta hantida.  Waxaa kale oo maxkamadda loo baahanayaa haddii uusan jirin dardaaran, ama aanu qoysku isku raacsaneyn sida loo maareeyey dhaxalka.

Haddii dhaxalka qiimihiisu ka yar yahay $75,000, dadka leh dhaxalka ayaa qaadan kara hantidaada gaarka ah iyaga oo aan maxkamad tagin iyaga oo isticmaalaya “Maragkaca Ururinta Hantida Qof Ahaaneed  (Affidavit for Collection of Personal Property).”

Waxa aad ka heli kartaa foomkan maxkamadda ama aad ka heli kartaa barta internetka ee www.mncourts.gov.

• Guji “La Soo Bax Foomamka (Get Forms)”
• Guji “Probate (Dhaxalka)”
• Guji “Affidavit for Collection of Personal Property (Small Estate - No Real Estate) Maragkaca Ururinta Hantida Qof Ahaaneed”

Hantida qof ahaaneed oo ay ka mid tahay xisaabaha bangiga, deymaha, warqadaha lacagta (stocks) iyo qalabka guryaha iyo alaabada kale, laakiin aan hayen guriga aad degan tahay iyo hantida ma guurtada ah.  

Dhaxal suge, ama qof kale oo lagu magacaabay dardaaranka ayaa tusi kara warqad Dhaarta (Affidavit) bangigaaga ama cidii kale ee haysa hantidaada, ka dibna waydiisan kara inay ku wareejiyaan hantidaadda isaga.

Kuwa leh dhaxalka waa in ay maragkaca, koobi la soo shaabadeeyey ee shaahaadada geerida u keenaan bangiga ama qofka hantida haya.   Taas waxaa la sameyn karaa 30 cisho gudahood laga soo bilaabo taariikhda geerida.

Arrintan si taxadar leh uga fikir. Tani waxa ay abuuri kartaa dhibaato adiga oo nool. Dhaxalku uma xuma sida ay dadku u maleynayaan. Waxa ay u maleynayaan in lacag badan kaga baxeyso oo ka badan lacagta ku baxda. 

Tusaaale ahaan: Haddii aad dooneyso in aad iibiso guriga oo dhan ama aad dooneyso in aad deyn ku qaadato, waa in qofka aad ku dartay ogolaadaa. Haddii aanay ogoleyn ma iibin kartid. Waxa kale oo laga yaabaa in ay ka iibiyaan qeybta ay ku leeyihiin hantida qof kale kamana joojin kartid.    

Haddii aad ku qorto magaca qof kale xisaabtaada bangiga, qofkaas kale qeyb ayuu ku yeelanayaa. Qofkaas waxa uu ku leeyahay xuquuq la mid ah tan aad ku leedahay lacagta xisaabta, wayna qaadan karaan. Sidoo kale, haddii ay tahay lacag fara badan, waxaa suurogal ah in aad canshuur ka bixiso. 

Maalin ayaa laga yaabaa in aad u baahato Ceymiska Caafimaadka gobolka (MA) si ay kaaga caawiyaan biilasha caafimaadka ama kalkaaliyaasha caafimaadka ee guriga. MA waxa ay xad u goysay dakhliga iyo hantida qofku lahaan karo. MA waxa ay leedahay sharciyo u degsan in qofku hantidiisa bixiyo si qofku u helo MA.

Kolka aad codsato, waa khasab inaad u sheegto MA ga wixii hanti ah ee aad bixisay, aad meel dhigtay, ama aad ku gaday qiimo ka yar qiimahooda buuxa 5 tii sanno ee la soo dhaafay. Ku qorida qof kale magacii gurigaaga ama akoonka bangigaaga waa wareeejin hanti. Waxa ay kuu diidi kartaa taasi helida caawimaada MA kolka aad u baahato. Kala hadal qareen yaqaan arrimaha wareejinta hantida iyo MA ka hor inta aadan wareejin wax hanti ah.